Dislexia

Dislexia hitza etimologikoki hizkuntzaren arazoekin lotuta dago. Gaur egun, irakurtzeko dauden arazoekin lotzen da, ordea, irakurtzerakoan ikasleek ez dituzte hizki batzuk edo beste batzuk diren desberdintzen. Irakurtzeko zailtasun hauek dituzten ikasleek ez dute arazo psikologiko edo fisikorik hau azaltzeko, gainera, normalean ikasle adimentsuak izan ohi dira.

Dislexiaren gainean eginiko azterketa batzuk erakusten dutenez, hau sufritzen duten ikasleak gizartearen %10 - %15 dira, bai mutilak edo bai neskak. Honen gainean ez dago faktorerik azalpenik ematen digunik. Kasu batzuetan, ordea, herentziaz igarotako arazo bat izan daiteke. Neurologoen teoria batzuk diotenez, garunaren eskumako aldeak izan dezake honetan zerikusirik, non ikusizko informazioa prozesatzen den. Alde honek ez dio garunearen ezker aldeari, hizkuntza sortzen den aldeari, beharrezko informazioa transmititzen, eta horregatik ikasleak prozesatzen duen informazioa ez da zuzena.

Dislexiaren inguruan, mota desberdinak aurkitzen dira; eskuratutako dislexia (garuneko min baten ondorioz sortzen dena), eboluzionatu den dislexia (betidanik egon dena eta arrazoirik aurkitu ez dena) eta irakurmenaren atzerapena ( ikasleak adimen  murritza duenean).

Dislexia ebolutiboa dutenen kasuan, sintoma nagusia zein den kontuan izanda, 2 mota desberdin egon daitezke; dislexia fonologikoa (ikasleak ezagutzen duen hitza modu globalean irakurtzen du, hau sortzen duten zatiak kontuan izan gabe. Ondorioz, hitz berriak edo asmatutakoak irakurtzeko zailtasunak izaten ditu. Hau dela kausa, lexiko aldetik akatsak sortzen ditu, hitz deribatuetan akatsak egiten ditu, eta batzutan ikusitakoan ere hutsegiteak izaten ditu). Eta azaleko dislexia (Bide fonologikoa erabiltzen du ikasleak nagusiki, hau da, silabak bakarrik irakurtzen ditu. Ikasle hauek arazoak izango dituzte idatzitakoa eta irakurri beharreko hitzak bat egiten ez dutenean, adibidez ingelesean (write, hall...), edo gaztelanian U -g- edo -q- eta beste bokal baten artean dagoenean (guerra, quedar...). Azkenik, hizki hauek beraien artean desberdintzeko arazoak dituzte: g/j, k/c/qu, ll/y, b/v eta c/z. 

Arazo hau duten ingelez ikasleek, euskera edo gaztelera hitz egiten duten ikasleek baino arazo larriagoak izango dituzte ikaskuntzan, hizkuntza hauek duten gardentasunagatik. Horrela, hizkuntza batean edo bestean arazo hau sufritzeak larritasun maila bat edo beste bat izango du, eta honen diagnostikoa lehenagoa edo berantiarragoa izango da. 

Bideo honetan argi azaltzen da Dislexia zer den, dislexiak maila bakoitzean izan dezakeen arazoa zein den, noiz ikusten den dislexia dagoen ala ez, irakaslearen eta eskolaren papera zein den, eta zein estrategia eman daitezkeen kasu honetan:

http://www.youtube.com/watch?v=WEIFtjCC70U&noredirect=1

Ondorengo bideo honetan, dislexia arazoa duen mutil baten historioa kontatzen da komiki formatoan. Nahiz eta ingelesez egon, oso ondo ulertzen da. Bere sentimenduak eta gainontzekoek berari buruz pentsatzen dutena argi erakusten du bideo honek, eta diagnosi baten garrantziaz konturatzen gara.